El papel de los farmacéuticos comunitarios en la prevención y control de la Covid-19 en Cataluña

Autores/as

  • Pablo Soldevilla Institut Germans Trias i Pujol, CIBER de Enfermedades Respiratorias, Unidad de Tuberculosis Experimental, Badalona
  • Berta Torres-Novellas Consell de Col·legis Farmacèutics de Catalunya (CCFC), Barcelona https://orcid.org/0000-0002-2182-1567
  • Àngels Orcau Servicio de Epidemiología, CIBER de Epidemiología y Salud Pública, Agència de Salut Pública de Barcelona (ASPB), Barcelona
  • Pilar Rius Consell de Col·legis Farmacèutics de Catalunya (CCFC), Barcelona
  • Guillermo Bagaría Consell de Col·legis Farmacèutics de Catalunya (CCFC), Barcelona
  • Joan A. Caylà Fundación Unidad de Investigación en Tuberculosis de Barcelona (FUITB), Barcelona https://orcid.org/0000-0003-3891-111X

DOI:

https://doi.org/10.60103/phc.v24i2.669

Resumen

Introducción: En las últimas décadas, tanto la farmacia como el farmacéutico han estado en constante evolución, siendo fundamentales en el control de enfermedades infecciosas. Los objetivos de este artículo son mostrar el papel de los farmacéuticos comunitarios en el control de la COVID-19 y conocer la percepción que tienen sobre su papel en el control de esta pandemia.

Métodos: Se realizó y envió una encuesta a 8556 farmacéuticos comunitarios colegiados en Cataluña, donde se les preguntaba por su opinión y la percepción que tenían de su rol en distintas actividades de control de la COVID-19. Se realizó un análisis bivariante y descriptivo de las diferentes variables de la encuesta de manera global y estratificado por grupos de edad (<40 años, 40-60 años, >60 años) y por tipo de farmacia (urbana vs otras).

Resultados: La tasa de respuesta de la encuesta fue del 14,63% (1253). A pesar de la percepción positiva que tienen los farmacéuticos sobre su rol en la pandemia, el 90,9% de los encuestados considera que la Administración Sanitaria no contó mucho con las farmacias al inicio de esta. Se han encontrado diferencias estadísticamente significativas en determinados aspectos, como por ejemplo en la percepción que el farmacéutico tiene sobre el nivel de información del usuario, o en la frecuencia de encuentros con negacionistas, ambos hechos relacionados con la edad del farmacéutico (p=0,047 y p=0,001 respectivamente).

Conclusiones: Las farmacias son establecimientos sanitarios estratégicamente posicionados para realizar actividades de salud pública para colaborar en el control de pandemias. Por lo que el farmacéutico comunitario, en tanto que profesional de la salud, debe ser considerado una pieza más del engranaje para mejorar la eficiencia del sistema sanitario.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Berta Torres-Novellas, Consell de Col·legis Farmacèutics de Catalunya (CCFC), Barcelona

Farmacéutica del Departamento de Proyectos e Investigación

Citas

Marshall, D. S. M. author D. S. How pharmacists in Nigeria are helping to manage the Ebola outbreak [Internet]. The Pharmaceutical Journal. [Consultado 16 abril 2021]. Disponible en: https://pharmaceutical-journal.com/article/news/how-pharmacists-in-nigeria-are-helping-to-manage-the-ebola-outbreak

Pharmacists Association C. Pandemic Influenza: A pharmacist’s guide to pandemic preparedness. [Internet]. [Consultado 16 abril 2022]. Disponible en: www.pharmacists.ca/pandemic

Wang C, Horby PW, Hayden FG, Gao GF. A novel coronavirus outbreak of global health concern. The Lancet. 2020; 395(10223):470-473. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30185-9

Soldevilla P, Cardona PJ, Caylà JA, Hernández A, Palma D, Rius, C. Revisión sobre las vacunas frente a SARS-CoV-2. Actualización a 31 de enero de 2021. Enfermedades emergentes.2021;20(1),7-20.

Generalitat de Catalunya. Diari Oficial de la Generalitat de Catalunya. RESOLUCIÓ SLT/877/2020, de 17 d'abril, per la qual s'aprova la campanya de salut pública Mascareta Salut. [Internet]. [Consultado 10 noviembre 2021]. Disponible en: https://dogc.gencat.cat/ca/document-del-dogc/?documentId=872393

Generalitat de Catalunya-La Meva Salut. Medicaments i farmàcia. [Internet]. [Consultado 17 noviembre 2021] Disponible en: http://medicaments.gencat.cat/ca/detalls/Article/la-meva-salut

Jordi Casas. La farmacia emerge más que nunca como punto de atención. [Internet]. El Global. [Consultado 18 noviembre 2021]. Disponible en: https://elglobal.es/mas/anuario/la-farmacia-emerge-mas-que-nunca-como-punto-de-atencion/

Generalitat de Catalunya-Consorci Sanitari de Barcelona, Ajuntament de Barcelona. PROTOCOL PER A L’OBERTURA DEL NOU DISPOSITIU HOTEL SALUT Per donar resposta a la crisi sanitària Coronavirus SARS- CoV-2. [Internet]. [Consultado 20 mayo 2021]. Disponible en: http://salutintegralbcn.gencat.cat/web/.content/60_actualitat/2020/Protocol-per-obertura-del-nou-dispositiu-Hotel-Salut_V6.pdf

Visacri MB, Figueiredo IV, Lima TM. Role of pharmacist during the COVID-19 pandemic: A scoping review. Research in Social & Administrative Pharmacy. 2021;. 17(1):1799-1806. https://doi.org/10.1016/j.sapharm.2020.07.003

Mallhi TH, Liaqat A, Abid A, Khan YH, Alotaibi NH, et al. Multilevel Engagements of Pharmacists During the COVID-19 Pandemic: The Way Forward. Frontiers in Public Health. 2020; 8. https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.561924

Elbeddini A, Prabaharan T, Almasalkhi S, Tran C. Pharmacists and COVID-19. Journal of Pharmaceutical Policy and Practice. 2020; 13(1):36. https://doi.org/10.1186/s40545-020-00241-3

How the SARS-CoV-2 EUA Antigen Tests Work. [Internet]. ASM.Org. [Consultado 28 abril 2021] Disponible en: https://asm.org/Articles/2020/August/How-the-SARS-CoV-2-EUA-Antigen-Tests-Work

Mohanty A, Kabi A, Mohanty A, Kumar N, Kumar S. Laboratory Diagnosis of COVID-19 Infection: Current Issues and Challenges: An Indian Perspective. Journal of Advances in Medicine and Medical Research. 2020; 32:10-17. https://doi.org/10.9734/JAMMR/2020/v32i1430559

Guglielmi, G. Rapid coronavirus tests: A guide for the perplexed. Nature. 2021; 590(7845), 202-205. https://doi.org/10.1038/d41586-021-00332-4

Departament of Health and Social Care. 9 in 10 pharmacies now offering free, rapid coronavirus (COVID-19) tests. [Internet]. GOV.UK. [Consultado 5 mayo 2021]. Disponible en: https://www.gov.uk/government/news/9-in-10-pharmacies-now-offering-free-rapid-coronavirus-covid-19-tests

Ministerio de Sanidad. BOE-A-2021-12156 Real Decreto 588/2021, de 20 de julio, por el que se modifica el Real Decreto 1662/2000, de 29 de septiembre, sobre productos sanitarios para diagnóstico «in vitro», con objeto de regular la venta al público y la publicidad de los productos de autodiagnóstico de la COVID-19. [Internet]. BOE.es. [Consultado 17 dicembre 2021]. Disponible en: https://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE-A-2021-12156

Hale Zerrin Toklu. The changing face of pharmacy practice and the need for a new model of pharmacy education. Journal of Young Pharmacists. 2013; 5(2), 38-40. https://doi.org/10.1016/j.jyp.2012.09.001

Rodríguez-Blanco N, Montero-Navarro S, Botella-Rico JM, Felipe-Gómez AJ, Sánchez-Más J, Tuells J. Willingness to Be Vaccinated against COVID-19 in Spain before the Start of Vaccination: A Cross-Sectional Study. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021;18(10):5272. https://doi.org/10.3390/ijerph18105272

Rayes IK, Hassali MA, Abduelkarem AR. A qualitative study exploring public perceptions on the role of community pharmacists in Dubai. Pharmacy Practice [Internet]. 2014; 12(1). https://doi.org/10.4321/S1886-36552014000100005

Alhamad, H., Farha, R., al Bahar, F., & Jaber, D. Public Perceptions about Pharmacists’ Role in Prescribing, Providing Education and Delivering Medications during COVID‐19 Pandemic Era. International J Clinl Pract. 2021; 75:e13890https://doi.org/10.1111/ijcp.13890

Global Shapers Community (Copenhagen Hub, D. H. and H. H., The International Federation of Medical Students’ Associations (IFMSA), & Health and Information Literacy Access Alliance (HILA Alliance - GAPMIL/UNESCO). COVID-19 Youth Survey: Report. [Internet] 2020. Disponible en: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/epi-win/covid-19-survey_report_for_who---final.pdf?sfvrsn=f23bd740_4

Buitrago Ramírez F, Ciurana Misol R, Fernández Alonso MC, Tizón García JL. Repercusiones de la pandemia de la COVID-19 en la salud mental de la población general. Reflexiones y propuestas. Atencion Primaria. 2021;53(7). https://doi.org/10.1016/J.APRIM.2021.102143

Ramírez-Ortiz J, Castro-Quintero D, Lerma-Córdoba C, Yela-Ceballos F, Escobar-Córdoba F. Consecuencias de la pandemia de la COVID-19 en la salud mental asociadas al aislamiento social. Colombian Journal of Anestesiology. 2020; 48(4). https://doi.org/10.5554/22562087.E930

González-Rodríguez A, Labad J. Mental health in times of COVID: Thoughts after the state of alarm. Medicina Clínica (English Edition). 2020;155(9):392-394. https://doi.org/10.1016/j.medcle.2020.07.007

Toledo D, Soldevila N, Guayta-Escolies R, Lozano P, Rius P, Gascón P, Domínguez A. (2017). Knowledge of and Attitudes to Influenza Vaccination among Community Pharmacists in Catalonia (Spain). 2013-2014 Season: A Cross Sectional Study. International journal of environmental research and public health [internet]. 2017; 14(7): 756. https://doi.org/10.3390/ijerph14070756

Generalitat de Catalunya-Instituto Catalán de Oncología. Detección precoz de cáncer de colon y recto. [Internet]. [Consultado 5 mayo 2021] Disponible en: https://ico.gencat.cat/ca/el-cancer/programes_de_deteccio_precoc/programa_de_deteccio_precoc_de_cancer_de_colon/

Memòries | Consell de Col·legis Farmacèutics de Catalunya. (s. f.). [Consultado 27 septiembre 2021] Disponible en: https://www.ccfc.cat/portal-transparencia/

Col.Legi de Farmaceutics de Barcelona. VIH: Programa de detección precoz mediante test rápido—Col·legi de Farmacèutics de Barcelona. [Internet]. [Consultado 5 mayo 2021] Disponible en: https://www.cofb.org/es/que-ofrecemos/ciudadanos/servicios-profesionales/vih-programa-deteccion-precoz-test-rapido

Generalitat de Catalunya-Drogues.PLA FUNCIONAL DEL PROGRAMA D’INTERCANVI DE XERINGUES A LES FARMÀCIES COMUNITÀRIES. [Internet]. [Consultado 22 mayo 2021] Disponible en: http://drogues.gencat.cat/ca/detalls/Article/interncavi-xeringues

Descargas

Publicado

15-04-2022

Cómo citar

Soldevilla, P. ., Torres-Novellas, B., Orcau, Àngels, Rius, P., Bagaría, G., & Caylà, J. A. (2022). El papel de los farmacéuticos comunitarios en la prevención y control de la Covid-19 en Cataluña. Pharmaceutical Care España, 24(2), 6–29. https://doi.org/10.60103/phc.v24i2.669

Número

Sección

Originales